Gewoontes waardoor jij onzeker blijft
Wat zijn gewoontes eigenlijk?
Iedereen heeft ze: gewoontes. Het zijn die dingen die je doet, zonder erbij na te denken. De dingen die je gewend bent op een bepaalde manier uit te voeren. Een soort gedragspatronen dus. Zonder dat je er bij stilstaat hangt je dag aan elkaar van gewoontes.
We hebben allemaal zo onze eigen gewoontes. Iedereen is anders, dus hebben we ook zo onze voorkeur voor de manier waarop wij dingen het liefst doen. Hoe we onze dag starten bijvoorbeeld of hoe we omgaan met conflicten. Hoe we onze tanden poetsen of welke volgorde we kiezen bij het boodschappen doen. Deze gewoontes of gedragspatronen geven een bepaalde rust. We denken niet na over hoe we die dingen doen. Eigenlijk is het onbewust gedrag. Een beetje zoals lopen, ademhalen of fietsen.
Onbewust gedrag
Ons onbewuste gedrag, gevormd door de jaren heen, uit zich dus in bepaalde gewoontes. Dingen die we doen omdat het vertrouwd voor ons voelt. Veel van onze gewoontes functioneren dus alsof we op de automatische piloot staan. Dat is heel handig voor ons brein. Want nadenken over dingen kost ons brein ontzettend veel energie. Dus alles wat geautomatiseerd kan worden is mooi meegenomen.
Alleen dat automatisme van ons gedrag heeft ook een keerzijde. Want we hebben allemaal wel één of meer dingen die we het liefst anders zouden willen doen. Maar ja, dat doorbreken van een gewoonte is nogal lastig. Misschien denk jij wel heel vaak aan alles wat er fout gaat of kan gaan bijvoorbeeld. Of je zegt zonder erover na te denken ja als mensen je ergens voor vragen, terwijl je liever nee zou zeggen. Wat dacht je van jezelf steeds vergelijken met anderen of minder snoepen? Allemaal gewoontes…
Gewoontes doorbreken
Vaak zijn gewoontes van die dingen waarvan je denkt: ‘Oops, I did it again’. Je hebt dus gehandeld voordat je er goed over hebt nagedacht. Goed dus om te weten dat je wel degelijk invloed hebt op jouw gewoontes. Het begint met bewust worden én na gaan denken over wat je dan wél wilt. Want hoewel het best wel een uitdaging is om jouw vaste en hardnekkige patronen te doorbreken, is het wel mogelijk!
Ook als het gaat om onzekerheid is er nog een heleboel winst te behalen. Ga maar eens na wanneer jij je meestal onzeker voelt. Misschien heeft het wel te maken met bepaalde gewoontes die jij jezelf hebt aangeleerd. Zoals jezelf steeds afbranden als je iets niet helemaal goed hebt gedaan of continue pleasen. Onzekerheid ontstaat namelijk niet zomaar uit het niets. Dus ga op zoek naar de gewoontes die jou onzekerder maken dan nodig is.
Nooit meer onzeker?
Mensen die leven vanuit zelfvertrouwen voelen zich over het algemeen gelukkiger en zijn eerder geneigd om hun dromen te realiseren, dan mensen die worstelen met onzekerheid. Ze zijn vaker succesvol en maken sneller contact met anderen. Dat wil niet zeggen dat ze nooit onzeker zijn, maar het grootste deel van de tijd zijn ze in staat om hun onzekerheid om te zetten in zelfvertrouwen. Ze zetten daarvoor (bewust of onbewust) gewoontes in die hen helpen om minder onzeker te zijn.
Gelukkig maar, want dat betekent dat je zelfvertrouwen kunt ontwikkelen. Weinig zelfvertrouwen is meestal een gevolg van een negatief zelfbeeld en daar kun je iets aan doen. Dat vraagt wel om het doorbreken van bepaalde patronen en gewoontes. En ja, dat kost tijd, energie en doorzettingsvermogen. Het helpt als je precies weet welke gewoontes jij wilt gaan doorbreken.
Gewoontes waardoor jij onzeker blijft
Als jij aan de slag wilt met je onzekerheid is het dus handig dat je helder hebt welke gewoontes jou in de weg staan richting meer zelfvertrouwen. Daarom deel ik een aantal valkuilen en gewoontes waardoor jij onzeker blijft. Wie weet herken je er wel één of meer. Doe er dan je voordeel mee.
Zelfkritiek
Heb jij zo’n vervelend stemmetje in je hoofd dat je voortdurend vertelt wat je allemaal verkeerd doet? Zo’n stemmetje dat je steeds veroordeelt, afwijst en vertelt dat je niet goed genoeg bent? Dat is jouw innerlijke criticus. Meestal begint zo’n stemmetje met prachtige ambities. Het wil voorkomen dat je arrogant wordt, of ervoor zorgen dat jij je werk goed doet. En dat is natuurlijk prachtig. Het helpt je reflecteren op jouw eigen gedrag.
Maar ergens slaat die stem om en begint je onderuit te halen. Het zachte stemmetje wordt een keiharde schreeuwer, die je vertelt wat je fout doet, dat je niet goed genoeg bent, dat je harder moet werken of het allemaal beter moet doen. En vooral: het stemmetje zwijgt eigenlijk nooit meer. Natuurlijk blijf je dan onzeker. Het is dus belangrijk om te ontdekken welke dingen je wel én niet naar gaat luisteren. Probeer je zelfkritiek dus om te buigen naar zelfreflectie en een beetje vriendelijker zijn voor jezelf.
Afgaan op de mening van anderen
Als ik mensen spreek over hun twijfels of onzekerheid, dan is iets wat ik heel vaak hoor dat ze bepaalde dingen niet doen omdat ze bang zijn voor de mening van een ander. Je zorgen maken over wat een ander van je vindt. Bang voor de mening van de ander. Dat zijn vaak dingen die ik hoor.
Misschien hebben we er allemaal op zijn tijd wel last van. Maar als je er steeds je keuzes van af laat hangen dan koste dat bergen met energie. Bovendien wordt je er alleen maar meer onzeker van. Je hebt dan namelijk steeds het idee dat je wordt afgekeurd en afgewezen door de ander. In werkelijkheid is dit waarschijnlijk helemaal niet zo. Maar je brein houdt je voor de gek. Je brein probeert namelijk te voorkomen dat jij wordt afgewezen en ‘helpt’ je dus door daar alvast op voor te sorteren.
Iets teveel aanpassingsvermogen
Aanpassingsvermogen is een fantastische kwaliteit. Laat ik daar mee beginnen. Het is het vermogen om flexibel te zijn binnen veranderende omstandigheden. Als dit op een goede manier wordt ingezet is dat een teken van veerkracht. Alleen als het doorslaat ontstaat er een situatie waarin je voortdurend bezig bent met je omgeving. Waarschijnlijk doe je dit vanuit compassie of liefde. Een mooi uitgangspunt.
Wanneer je jezelf aanpast tegen je zin in, bijvoorbeeld omdat je denkt dat het zo hoort, ontstaat er stress. Dat heeft alles te maken met de balans tussen helder je grenzen kennen en aangeven én flexibel reageren op je omgeving. Slaat de balans door naar teveel aanpassingsvermogen, dan ga je over je eigen grenzen heen en ontstaat een ongezond patroon, dat uiteindelijk leidt naar onzekerheid en grenzeloosheid.
Pleasen
Pleasen, het wordt ook wel het aardigheidsyndroom genoemd. Dat komt omdat het lijkt alsof je een pleaser niet boos kunt krijgen. Pleasen kent verschillende uitingsvormen: denk aan conflicten vermijden, altijd aardig zijn, jezelf voortdurend verontschuldigen…
Toch speelt pleasen zich vooral af in je eigen hoofd. Het heeft alles te maken met een overweldigend gevoel van minderwaardigheid. Dat is namelijk de motivatie achter veel please-gedrag. Om maar zoveel mogelijk het idee te hebben aardig gevonden te worden, zal iemand met please-gedrag alles doen om ervoor te zorgen dat mensen hen ook echt aardig vinden. Tja, en je snapt dat dit uiteindelijk alleen maar leidt tot grenzeloosheid en een gevoel van minderwaardigheid.
Jezelf bewijzen
Een andere gewoonte die onzekerheid in stand houdt is bewijsdrang. Ook dat komt meestal voort uit onzekerheid over jezelf. Je gelooft namelijk dat je pas wat waard bent of dat je goed genoeg bent, als je dat kunt bewijzen aan de hand van je prestaties. Bewijsdrang kan zich richten op de ander, maar ook op jezelf. In dat laatste geval geef jij jezelf pas toestemming om jezelf goed genoeg te vinden wanneer je een bepaald doel haalt.
Het gekke is dat bewijsdrang vaak een averechts effect heeft. Je houdt jezelf voor dat als je een bepaald doel hebt bereikt, dat je dan goed genoeg bent. Maar dan ben je daar en dan zie je alweer een nieuw doel. Zo blijf je steeds maar bezig met de volgende prestatie, terwijl je zelfvertrouwen ondertussen steeds opnieuw een deuk oploopt.
Aanleren versus afleren
Zo, nu weet jij of jouw gewoontes in de weg staan om met meer zelfvertrouwen te leven. Maar wat ga je dan doen? Ga je heel hard werken om ze af te leren? Of leg je jouw focus juist op het aanleren van nieuwe vaardigheden? Na het lezen van bovenstaande gewoontes is het je misschien opgevallen dat bijna al die gewoontes ook hele mooie kanten hebben. Uiteindelijk gaat het dus om balans vinden en niet doorslaan in iets wat in eerste instantie goed is. Daarom is het goed om je te richten op wat er al is, wat goed is, en om dat verder te ontwikkelen. Iets aanleren kost moeite, zeker, maar iets afleren kost nog veel meer moeite.
Nieuwe gewoontes kosten tijd
Zie het ontwikkelen van zelfvertrouwen maar als leren lezen. Je leest niet in één keer een hoogstand stukje literatuur. Ook niet als je dat wel heel graag zou willen. Welnee: je ploetert eerst op het alfabet, vervolgens ga je richting jip en janneke taal en pas veel later lees jij stevige kost. Dan zit er ook nog een verschil tussen zachtjes voor jezelf lezen en hardop voor de klas. Dat voelt weer totaal anders. Je vraagt je af: kan ik dit wel, wat als het niet lukt, leer ik dit ooit écht. Maar elke keer als je het geprobeerd hebt wordt je er een stukje beter in. Totdat je je nauwelijks nog kunt voorstellen dat je ooit niet kon lezen.
Zo is het ook met het aanleren van nieuwe gewoontes. Ze kosten je eerst moeite, je moet jezelf steeds motiveren om bepaald gedrag te laten zien. Uiteindelijk wordt nieuw gedrag ook weer een gewoonte. En als dat dan een gewoonte is die jou dient, in plaats van dat het je onzeker maakt, dan heb je een hele mooie stap gezet.
Wil jij vandaag nog stappen zetten richting meer zelfvertrouwen? Dan kan het ook helpen als jij je kernwaarden helder hebt. Hoe? Dat lees je hier.
